درمان ها و راه حل های دندانپزشکی که به منظور مرتب کردن دندان ها و اصلاح ناهنجاری های دندان ها و فکین مورد استفاده قرار می گیرد “ارتودنسی” به انگلیسی Orthodontic میگویند. این درمان به سلامتی طولانی مدت دندان ها، لثه و مفاصل فک کمی می کند.
ارتودنسی چیست؟
امروزه، اکثر مردم حداقل یک یا دو عدد دندان ترک خورده دارند و یا دندان هایشان شلوغ و نامرتب است. در این صورت، درمان ارتودنسی باعث صاف شدن دندان ها و حرکت آنها می شود تا در موقعیت صحیح خود قرار بگیرند. در نتیجه، با حرکت دندان ها ظاهر آنها بهبود پیدا کرده و گاز زدن غذاها بسیار راحت تر می شود. حتی مرتب کردن دندان های منظم و صاف آسان تر از دندان های کج و نامنظم است. برخی از افراد دندان های فک بالاییشان رو به جلو است که ظاهر بسیار ناخوشایندی ایجاد می کند. این دندان های بر جسته به مرور زمان دچار آسیب شده و در بدترین شرایط از بین می روند. درمان ارتودنسی می تواند با حرکت این دندان ها آنها را به موقعیت صحیحشان برگرداند. این نمونه ای از ناهنجاری دندانی و فکی است که ممکن است در برخی افراد وجود داشته باشد.
در واقع، زمانی که دندان ها به طور صحیح در کنار یکدیگر قرار نمی گیرند، درد و فشاری روی ماهیچه های فک ایجاد می شود که در نتیجه این درد، مشکلاتی مانند سردرد و سایر مشکلات مفاصل فک ایجاد می شود. درمان ارتودنسی، دو فک بالا و پایین را در موقعیت صحیح قرار داده و به کاهش درد در این نواحی کمک بسیاری می کند.
_
سن مناسب برای ارتودنسی
به عقیده اکثر متخصصین ارتودنسی، بهترین زمان برای انجام درمان ارتودنسی در دوران کودکی است. اما بزرگسالان نیز قادر هستند که درمان های ارتودنسی را انجام داده و از آن نتیجه بگیرند. برای ارتودنسی دندان های کودکان، باید صبر کنید تا دندان های کافی و مناسبی از دهان در آمده و بعد درمان ارتودنسی را آغاز کنید. معمولا بهترین زمان ارتودنسی در کودکان زمانی است که دندان های شیری افتاده اند و رشد دندان های دائمی نیز به اتمام رسیده است. در این شرایط، می توان مراقبت های زیبایی و منظم کردن دندان ها را با درمان ارتودنسی آغاز کرده که معمولا بهترین نتیجه را به دنبال دارد.
- ارتودنسی در کودکان
طبق نظریه سازمان دندانپزشکان آمریکا بهترین زمان برای معاینات دندانپزشکی در سن هفت سالگی و بهترین زمان برای شروع درمان ارتودنسی در کودکان، بعد از تشخیص متخصص ارتودنسی، در سن 8 تا 9 سالگی می باشد. زیرا در این سن، رشد مجدد و تغییرات دندان ها قابل تشخیص بوده و در صورتی که در شکل دندان ها و سلامت آنها مشکلی وجود داشته باشد، در کمترین زمان ممکن تشخیص داده می شود. علاوه بر آن، به دلیل اینکه دندان های آسیای بزرگ در این سنین شروع به رشد می کنند، دندانپزشک توانایی ارزیابی فرم دندان ها را دارد. در این صورت به راحتی می تواند تشخیص دهد که فک بالا و پایین بهتر است در چه زاویه ای قرار بگیرند.
در نتیجه، حداکثر فرصت زمانی برای انجام درمان های ارتودنسی تا 10 سال و در برخی شرایط تا 12 سال است. بعد از آن، نتیجه دلخواه از درمان ارتودنسی به سادگی حاصل نمی شود و نیاز به زمان بیشتری دارد؛ زیرا بعد از این سنین، رشد دندان ها و فک کامل شده است و نمی توان به سادگی در آنها تغییرات ایجاد کرد.
- ارتودنسی در بزرگسالان
بسیاری از افراد هستند که در سنین بالاتر و در بزرگسالی تصمیم می گیرند که درمان ارتودنسی را انجام دهند. همانطور که گفته شد، رشد فک و دندان ها در سنین بالا به اتمام رسیده است و در انجام هر درمانی در سنین بزرگسالی امکان پذیر نیست. اما معمولا در این سنین ارتودنسی با هدف ردیف کردن و منظم کردن دندان ها انجام شده و نتیجه مطلوب می دهد. البته در صورتی که فرد لثه های سالمی داشته باشد. در نتیجه، مرتب کردن دندان ها و انجام درمان های ارتودنسی روی فکین و دندان ها، در سنین بزرگسالی باتوجه به داشتن لثه های سالم علاوه بر پیچیدگی هایی که ارتودنسی در این سنین دارد، قابل انجام است. اما معمولا تغییرات روی فک به سختی انجام شده و در اکثر موارد امکان پذیر نمی باشد.
در بزرگسالان ممکن است که فک جای کافی برای دندان های دائم نداشته باشد. در صورتی که این مورد در بیمار مشاهده شود، باید تعدادی از دندان های دائم خود را به منظور ایجاد فضای مناسب در فک، بکشد. تشخیص اینکه آیا لازم است دندان های شما برای درمان ارتودنسی کشیده شوند یا نه، به عهده متخصص ارتودنسی می باشد. در این صورت ممکن است که متخصص ارتودنسی از روش جایگزین برای ایجاد فضای کافی در فک، استفاده کند.
_
آیا ارتودنسی درد دارد؟
در ابتدای درمان ارتودنسی بیمار کمی احساس ناراحتی دارد و این یک امر طبیعی است. در صورتی که این درد از بین نرود، متخصص تنظیمات دستگاه ها را تغییر می دهد. بعد از تنظیم وضعیت دستگاه ها نیز احساس ناراحتی و درد طبیعی است اما طی چند روز کاملا از بین می رود.
_
مراحل ارتودنسی دندان
- طول دوره درمان ارتودنسی
طول دوره درمان ارتودنسی بسته به شدید بودن ناهنجاری ها و مشکلات دندان ها و فک است. اما معمولا یک دوره ارتودنسی بین 2 تا 3 سال طول می کشد. گرچه برخی افراد هستند که به موقع برای درمان مراجعه می کنند و درمانشان بین یک تا دو سال می باشد.
- معاینه های طول دوره ارتودنسی
بیماران ارتودنسی باید معمولا هر 4 تا هفته تا 6 هفته برای تنظیم سیم کشی ها به متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنند. اینکه بیمار هر چند هفته باید به متخصص خود مراجعه کند، بسته به شرایط دندان ها و نوع درمان دارد و این مدت، توسط متخصص تعیین می شود.
- موفقیت درمان ارتودنسی
موفقیت درمان در اغلب موارد به مهارت های متخصص ارتودنسی و طرح برنامه ریزی شده توسط او دارد. اما در نهایت، جدیت و مراقبت بیمار از دستگاه ها و وسایل ارتودنسی نیز روی طول دوره ی درمانی تاثیرگزار است. در صورتیکه بیمار ارتودنسی یک کودک باشد، مراقبت های والدین روی موفقیت درمان و گاها روی طول دوره درمان ارتودنسی بسیار تاثیرگزار است.
برای موفقیت در درمان ارتودنسی، باید دستورالعمل های تجویز شده توسط متخصص ارتودنسی را دنبال کنید. همچنین برای بررسی دستگاه های ارتودنسی و روند درمان باید به طور مرتب به متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنید. در نتیجه، علاوه بر مهارت متخصص ارتودنسی، موفقیت درمان به مراقبت ها و پیگیری های فرد بیمار نیز بستگی دارد.
- مراقبت و بهداشت دهان و دندان
در صورتی که طی دوره درمان ارتودنسی از دندان ها و دستگاه های ارتودنسی به خوبی مراقبت نشده و بهداشتشان به طور منظم رعایت نشود، در نهایت دندان ها دچار آسیب می شوند. براکت ها و دستگاه های ارتودنسی می توانند منجر به تجمع مواد غذایی شده و منجر به تجمع بیش از حد پلاک روی دندان ها شوند. در نتیجه، دستگاه های ارتودنسی و دندان ها باید به طور مرتب تمیز شوند.
_
انواع ارتودنسی
درمان ارتودنسی با استفاده از دستگاه ها و وسایل مختلف ارتودنسی انجام می شود، به همین دلیل دارای روش های مختلفی است. انواع روش های ارتودنسی و سیم کشی دندان ها در ادامه ذکر شده است.
1- ارتودنسی متحرک
درمان های ارتودنسی ساده و بدون پیچیدگی، معمولا با بریس های متحرک انجام می شوند. در این صورت، براکت های ارتودنسی را می توان برای تمیز کردن از دهان خارج کرد. دستگاه های متحرک ارتودنسی، سیم های نازک و حساس با تعدادی فنر در کنارشان هستند، که این دستگاه ها فشار ملایمی به دندان ها وارد کرده و باعث حرکت آنها می شوند.
2- ارتودنسی ثابت
در برخی موارد، پیچیدگی درمان به حدی است که دندان ها نیاز به هدایت دقیق تری نسبت به سیم کشی های متحرک دارند. در روش ارتودنسی ثابت، سیم کشی های دائم مورد استفاده قرار می گیرند. سیم کشی های دائم دارای براکت ها و نوارهایی هستند که به دندان گیر می کنند. سیم های این درمان منعطف هستند و تمامی براکت ها را به خوبی به یکدیگر متصل می کنند. در این صورت، باعث ایجاد فشار روی دندان ها شده و به آنها اجازه حرکت می دهند. بیمار با استفاده از این روش ارتودنسی دیگر قادر نخواهد بود که سیم ها را از دهان خود خارج کند.
براکت های ثابت ارتودنسی در تمامی موارد از جنس فلز نیستند. برخی مواقع نیز طبق خواسته بیمار براکت های ثابت از جنس سرامیک نیز هستند که بسته به شرایط دندان ها و متناسب با دندان های هر فرد در لابراتورهای مخصوص ساخته می شوند.
3- ارتودنسی نامرئی
در این روش از درمان ارتودنسی از پلاستیک های سفت و بی رنگی برای مرتب کردن دندان های استفاده می شود. این درمان یک سری ست های مختلف از قالب های به خصوص دارد که متناسب به وضعیت دندان های بیمار و به صورت سفارشی در لابراتورهای مخصوص ساخته می شود. هر ست از این قالب ها به مدت دو هفته استفاده می شوند و پس از آن، ست دیگر جایگزین آن خواهد شد.
سیم کشی های مخفی از پلاستیک های شفاف تهیه می شوند. به همین دلیل نامرئی هستند. در نتیجه، افرادی که مایل به دیده شده سیم ها و براکت های ارتودنسی روی دندان هایشان نیستند، می توانند از این روش درمانی استفاده کنند. قالب های مخفی ارتودنسی باید در شبانه روز به مدت 22 ساعت روی دندان ها وجود داشته باشند تا نتیجه مطلوب از درمان حاصل شود. در نتیجه، بیمار تنها می تواند برای خوردن، نوشیدن، مسواک زدن و رعایت بهداشت بین دندان ها آنها را از دهان خارج کند. البته برای این نوع درمان، تمامی دندان های دائمی فرد بیمار باید بیرون آمده باشد.
4- ارتودنسی سرامیکی
برخلاف سیم های فلزی، ارتودنسی سرامیکی در مدت زمان کمتری نتیجه مطلوب را ارئه داده و در کمترین زمان باعث حرکت دندان ها می شود. در این روش درمان ارتودنسی از یک سری براکت های هم رنگ دندان ها استفاده می شود که به راحتی روی دندان ها قابل تشخیص نیستند.
5- ارتودنسی لینگوال
این روش ارتودنسی که زبانی یا پشت دندانی هم نامیده می شود، همانند سیم کشی فلزی دندان هاست. اما در این روش، به جای اینکه براکت ها و سیم های ارتودنسی روی دندان ها قرار بگیرند، در داخل آن قرار خواهند گرفت. در نتیجه، این نوع روش ارتودنسی نیز از بیرون تشخیص داده نمی شود. اما معمولا روش ارتودنسی لینگوال نیاز به دقت و مراقبت فراوان دارد. در این صورت مراقبت دستگاه های ارتودنسی کمی مشکل است. همچنین این درمان برای بیمارانی که ناهنجاری شدید دارند و یا دندان هایشان به شدت شلوغ است، توصیه نمی شود.
تمامی درمان هایی که در بالا معرفی شدند، روش های درمانی ارتودنسی هستند که بسته به شرایط دندان ها و در اغلب موارد بسته به نظر و خواسته بیمار، توسط متخصص ارتودنسی توصیه و تجویز می شوند.
6- ارتودنسی با استفاده از هدگیر
برخی از افراد، علاوه بر سیم کشی دندان ها به استفاده از هدگیرهای ارتودنسی نیز نیاز دارند. طبق برخی شرایط خاص، در صورتی که بیمار از هدگیر ارتودنسی به مدت مطلوب استفاده نکند، دندان های فک بالایی پس از درمان به سمت جلو حرکت خواهند کرد.
_
مراقبت و مسواک زدن در ارتودنسی
در صورتی که طی دوره درمان ارتودنسی از دندان ها و دستگاه های ارتودنسی به خوبی مراقبت نشده و بهداشتشان به طور منظم رعایت نشود، در نهایت دندان ها دچار آسیب می شوند. براکت ها و دستگاه های ارتودنسی می توانند منجر به تجمع مواد غذایی شده و منجر به تجمع بیش از حد پلاک روی دندان ها شوند. در نتیجه، دستگاه های ارتودنسی و دندان ها باید به طور مرتب تمیز شوند.
ارتودنسی از درمان های دندانپزشکی است که نیاز به توجه و مراقبت زیادی دارد تا بتوان از آن نتیجه مطلوب را دریافت کرد. در این صورت باید دندان ها به طور دقیق و روزانه تمیز شوند. در این مان، سیم های ارتودنسی بسیار حساس و ظریف هستند در نتیجه، باید با دقت خاصی آنها را تمیز کنید تا باعث ایجاد شکستگی و یا آسیب در آنها نشوید.
علاوه بر آن، در این دوره باید مصرف چربی ها و نوشیدنی های شیرین را کاهش دهید. همچنین عدم مصرف غذاهای سفت و چسبناک به شدن توصیه می شود زیرا این مواد غذایی می توانند باعث آسیب در دستگاه های ارتودنسی و شکسته شدن آنها شوند.
در نهایت، توصیه می شود که دندان های خود را حداقل سه بار در روز به طور دقیق تمیز کرده و در صورت نیاز از دهانشویه های مخصوص استفاده کنید. با رعایت این نکات می توانید یک نتیجه عالی از درمان ارتودنسی دریافت کنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.